10. Uluslararası Avrupa Temel Bilimlerde İleri Araştırmalar Kongresi Hollanda'nın Amsterdam şehrinde gerçekleşti.
24 ülkeden araştırmacıların katıldığı kongrede yüz yüze ve çevrimiçi oturumlar eş zamanlı olarak yürütüldü.
Devlet Sanatçısı ve Sivas Gazeteci ve Yazarlar Derneği Başkan Yardımcısı Dr. Fatmagül Saklavcı da oturum başkanlığı yaptığı kongrede bir sunum gerçekleştirdi.
Bu vesile ile yel değirmenleri ve peyniri ile de ünlü geçmişi 18. ve 19. yüzyıllara dayanan Zaanse Schaans kasabasını da ziyaret ederek ünlü tahta ayakkabılarının yapımı ve yel değirmenleri hakkında bilgi aldı.
Hollanda’nın en ünlü tahta ayakkabı üretim merkezi yel değirmenleri ve peyniri ile de ünlü Zaandam şehrinin Zaanse Schaans kasabasıdır. İsmini Zaan nehrinden almıştır. Zaanse Schans tarihi dokusu ve doğal güzellikleriyle, kasaba olmanın ötesinde Hollanda’ya has peynirleri tadabileceği, peynir yapımına izlenebileceği ve Hollanda’nın köy ve çiftlik hayatını yaşatan bir açık hava müzesidir adeta.
"Clog" ismi verilen tahta ayakkabılar ahşap, saten, kauçuk gibi farklı malzemeler kullanılarak üretilmektedir. Takunyaların önceden deriden yapılanlarına “Klompen” adı verilmektedir. Tahta ayakkabılar yoksul halkın deri ayakkabı giyememesinden dolayı ortaya çıkmıştır.
El işçiliği ile yapılan bu ayakkabının imalatı oldukça zahmetlidir. Makine imalatından önce bir ayakkabının yapımı 5 saat iken bugün yapımı 5 dakika sürmektedir. Zaanse Schaans kasabasında müze haline getirilmiş, eski ayakkabıların sergilendiği atölyede bu meşhur tahta ayakkabıların hem imalatı, hem satışı, hem de yapılışının tanıtımı yapılmaktadır: Söğüt ağacı istenilen büyüklükte hazırlanmak üzere makinaya takılmakta ve bu makine ayakkabının klasik şeklini vermektedir. Daha sonra içinin oyulması için başka bir makinaya geçilmektedir. Oyma işleminden sonra burun ve topuk kısımları büyük bıçaklarla yontularak son şekli verilmektedir. Hazırlanan ayakkabıların çatlamaması için doğal bir ortamda 2-3 hafta kuruması beklenmektedir. Daha sonra boyama ve süsleme işlemlerine geçilmektedir.
Bu ayakkabılar, herhangi bir yaş sınırı olmaksızın kullanıcıların beğenisine sunulmaktadır. Hollanda ayakkabıları, ayakta rahatlık hissi sağlamak için özel olarak tasarlanır. İç tabanı ayak kemerine destek sağlar ve ayakta oluşabilecek ağrıları önler.
İşçilerin kullandığı ayakkabılar düz olurken farklı statüdeki kişilerin giyindiklerinde çeşitli sembolik anlamlar yüklüdür. Gelin ve damatların giyindiklerinin üzerinde sevgi motifleri ve isimleri işlenir. Ayakkabıların rengi ve çeşidinden giyenlerin zengin-fakir, evli bekâr oldukları anlaşılmaktadır. Diğer motifler ise Hollanda’ya özgü lale, yel değirmeni, bayrak ve çiçek desenleridir. Renksiz olanlar olduğu gibi turuncu, kırmızı, beyaz ve mavi renklerde olanlar da vardır.
Hollanda’nın ilk yerleşim bölgelerinden bir tanesi olan Zaanse Schans kasabasına 18. yy. itibariyle birçok ev taşınmıştır. 1993’e kadar köy evleri, çiftlikler, yel değirmenleri, minik limanlar ve yollar inşa edilmiştir. Petrol ve elektriğin olmadığı o yıllarda yel değirmenleri, büyük bölümü deniz seviyesinin altında kalan Hollanda’da (Neder: alçak, land: kara) su tahliyesini sağlamakta, çarklarla boya ve yağ üretimi de yapılmaktadır. Zamanında bini aşkın yel değirmeni bulunan Zaanse Schans’ta günümüzde koruma altına alınmış ve her biri farklı amaçlarla kullanılan 10 adet yel değirmeni bulunmaktadır. Bugün bu yapılar boya üretimi, ahşap işçiliği, yağ ve kakao üretiminin yanı sıra depo amacıyla da hizmet vermektedir.
Kasabada ayrıca peynir müzesi, peynir imalathanesi ve yöresel kıyafetlerle satış ve tadım yaptırılan peynir mağazaları gezilip görülebilecek yerler arasındadır.
Zaanse Schans, yolu Hollanda’ya düşenlere için tarihi yaşatmak ve görsel şölen sunmak için ziyaretçilerini beklemektedir.
