Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği Genel Başkanı Ekrem Erdem, yön ve reklam tabelalarının standartlaşacağını söyledi.
Bir dizi ziyaretlerde bulunmak için Sivas’a gelen Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği Genel Başkanı Ekrem Erdem, yabancı kelimelerin bulunduğu tabelalar için önemli açıklamalarda bulunarak, tabelaların standart hale getirileceğini, Türkçe tabelaların daha fazla görünür olacağını söyledi.
Ekrem Erdem, şehir kimliğine zarar veren tabelalara karşı mücadele başlatarak 2007 yılında TBMM’ye bir araştırma önergesi verdiklerini belirterek; “Şehir kimliğimize, milli kimliğimize, şehir kimliğine zarar veren tabelalara karşı bir mücadele başlatmak üzere bir araştırma önergesi verdik. Bu araştırma önergesi aslında yaptığımız çalışmalarda gördük ki mesele bir tabela meselesi değil. Tabela aslıda dilin karşı karşıya bulunduğu sıkıntıların bir bakıma dışa vurmasıdır. Nasıl ki vücudumuzun herhangi bir yerinde ki rahatsızlık bir takım ağrılar şeklinde dışa vurursa tabelalarda öyledir. Onun üzerine biz Türk Dil ve Edebiyat Derneği’ni kurduk “ dedi.
Mahkemeye veren kazanabilir
Erdem, yabancı kelimelerin kullanıldığı bir müessesede acil kaçış noktasını bulamayan birisi işletmeyi dava etmesi halinde mahkemeyi kazanabileceğini söyleyerek “Kuruluş amacımıza uygun olarak da Türk Standartları Enstitüsü (TSE) ile birlikte tabelalara yönelik bir standart belirledik. Bu standardın içinde ne var? Bir kere yön levhaları var. Yön levhaları deyince, binanın içerisinde, caddede, sokakta ve benzeri yerlerde kullanılan yön levhalarına standart getirmek. Çünkü bu zamana kadar bu standart yoktu. Burasının Türkiye olmasına rağmen İngilizce bir kelime örneğin “exit” kullanılıyor. Halbuki exit bir şey ifade etmiyor. Çoğu zaman kaçış manasında kullanılıyor. Kaçış manasında kullanılan exit yerine herhangi bir hadise olsa can kaybı olsa, o müesseseyi yön levhası yoktu diyerek mahkemeye verse, herhangi bir Türk vatandaşı yüzde yüz İngilizceyi konuşan birisi dahi olsa, ‘ ben İngilizce bilmek mecburiyetinde değilim ki, bu bana hitap etmiyor. Bakın burada yok’ dese yok hükmündedir. Mahkemede kaybeder. Biz bunlara bir standart getirdik” şeklinde konuştu.
Yabancı tabela Türkçe tabelanın dörtte biri kadar olacak
Kamu binalarının büyüklüğü ile tanıtım tabelasının orantılı olacağına dikkati çeken TDED Genel Balkanı Ekrem Erdem “Dünya bir köy haline geldi. Dağın başında bile yabancı birisiyle karşılaşmak mümkündür. Onun için de dünyanın birçok ülkesinde olduğu gibi Türkçe yön bildiren bir kelime diyelim ki “çıkış” diyelim ki “ kaçış” yazıyorsun. Bu bir metre ise İngilizcesi olan “exit” ise bunu 25 santim yapıyorsun. Bunun dışında kamu binalarına standart getirdik. Kamu isimleri diyelim ki falan bakanlık falan genel müdürlük ve kuruluş gibi denildiği zaman binanın boyuyla ölçülü olacak. Böyle boydan boya zevksiz şekilde değil. Tarihi bir binaysa o tarihi dokuya uygun olarak yapılacak. Bu standart özel sektör için de geçerli. ”diye konuştu.
Arapça tabelalara müdahale edildi
Erdem, yabancı kelimelerle dolu tabelaların düzeltilmesi hakkında İçişleri Bakanlığı tarafından bakanlıklara genelge gönderdiğini dile getirerek, “Şehirlerimizi en çok kirlendiren reklamlara da düzen verilecek. Dikey tabelaları ortadan kaldıran bir takım düzenlemeler TSE ile birlikte Tür Dil ve Edebiyat Derneği’yle de birlikte böyle bir şey yapıldı. Şu an İçişleri Bakanlığı da bunun uygulamasını yapmak üzere bakanlıklara bir genelge olarak gönderdi. Şu anda bu yapılıyor.
Bu çerçevede özellikle bu günlerde gündem de olduğu için Arapça daha işin başında yaygınlaşmadan oraya bir müdahale yapıldı. Türkçe ile Arapça bir arada ama dediğim gibi Türkçe büyük olacak öbürü ise onun dörtte biri oranında ya da yüzde 25 oranında olacak. Gördüğüm kadarıyla da bu toplumda karşılık buldu. Birde bunun dışında bir çok Türk firması isimleri eğip büküyor. Bildiğimiz paşayı pasa şeklinde yazıyor. Kafe and lokanta yazıyor. And yazısı da yabancı kelime arasına giriyor. Halbuki kahve ve lokanta dese daha iyi olacak. Bunlara çeki düzen verilecek. “şeklinde konuştu.