23 Nisan’da Hacı bayram Camii’nde Cuma namazı ifa edilip kurbanlar kesildikten sonra, İttihat ve Terakki binasında, saat 14.00'te Meclis’in en yaşlı üyesi olan Sinop Mebusu Şerif Bey'in, konuşmasıyla törenle Meclis açıldı.
Meclisin ilk açılışında 338 mebusun katılması gerektiği; ancak 115 mebusun 23 Nisan'da'' Meclis'in açılış günü gelebildiği, daha sonra 62 üyenin daha Meclise katıldığı ifade ediliyor.
İlk Mecliste 52 asker, 42 idareci, 39 memur, 32 din adamı , 30 öğretmen, 16 sağlıkçı, 7 aşiret reisi, 4 emniyet mensubu, 2 reji, 1 diplomat, 102 serbest meslek sahibi milletvekili bulunuyordu.
Milli Mücadele ortamında toplanan ve Mustafa Kemal Paşa'nın teklifi ile Meclis’in adı, oy birliği ile alınan kararda “Türkiye Büyük Millet Meclisi” oldu.
Toplantı salonu sağdan soldan getirilen, kırık dökük bazı malzemeler ile donatılmıştır.
İlk Meclis'in Ünlü Ve Renkli Kişileri;
1) İkinci Başkan, Celalettin Arif Bey, Erzurum Milletvekili
2) İsmet (İnönü) Miralay: Edirne Milletvekili
3) Rauf Bey (Orbay):İngilizler onu yakalayıp Malta’ya sürgün gönderdi.
4) Fevzi (Çakmak) Paşa: Kozan milletvekili.
5) Refet (Bele) Miralay: İzmir Mebusu
6) Hüseyin Avni (Ulaş): Erzurum Milletvekili,
7) Kâzım Karabekir Paşa: Edirne Milletvekili
8) Celal (Bayar), Saruhan Mebusu
9) Refik Şevket (İnce): Kurtuluş Savaş’ında,''Efendiler asacağız, asılacağız, bu vatanı kurtaracağız'' dedi
10) Yunus Nadi Bey, İlk Meclis'in hemen göze çarpan üyelerinden biriydi.
11) Hamdullah Suphi Tanrıöver ve Dr. Rıza Nur Beyler
12) Tunalı Hilmi Bey: Bolu Milletvekili, öz Türkçeci, kadın hakları savunucusu, tam ülkücüdür.
13) Diyab Ağa: Dersim Milletvekili, Mustafa Kemal Paşa da ona karşı çok saygılı davranırdı.
Diyab Ağa Mecliste çok az söz alırdı. Ama konuştuğu zaman etkili olurdu. Yunanlıların Ankara yakınlarındaki Polatlı'ya kadar ilerlemesi üzerine Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin Kayseri'ye taşınması söz konusu olmuş; Diyab Ağa kürsüye çıkarak: ''Bizler buraya Ankara'dan kaçmak için gelmedik, Meclis'in Ankara'dan ayrılması millette korku yaratır.'' diye konuşmuş ve etkili olmuştur.
14) Hoca Mehmet Salih Efendi, Erzurum Milletvekili
15) İyi konuşan Vekiller: Bursa Mebusu Muhittin Baha, Adliye Vekili Saruhan Mebusu Refik Şevket (İnce), İzmir Mebusu Mahmut Esat (Bozkurt), Saruhan Mebusu Mustafa Necati, Kastamonu Mebusu Abdülkadir Kemali, Konya Mebusu Refik (Koraltan), Erzurum Mebusu Hüseyin Avni (Ulaş)
16) ilk Meclis' in hukukçu hatiplerinden; Bursa Mebusu Dr. Emin, İzmir Mebusu Dr. Tevfik Rüştü (Aras), İzmit Mebusu Sırrı Bey. Malatya Mebusu Reşit Ağa, Çorum mebusları Haşim Bey ve İsmet Bey (Eker) idi.
17) Fazla Dikkat Çeken mebuslardan Rize Mebusu Ziya Hurşit, Hakkâri Mebusu Mazhar Müfit, Burdur Mebusu İsmail Suphi bey, Gaziantep Mebusu Kılıç Ali Bey.
18) Kavuklu mebuslardan, Konya Milletvekili Abdülhalim Çelebi, Erzincan Milletvekili Şeyh Hacı Fevzi ve Denizli Milletvekili Mazlum Baba, şal sarıklı, uzun sakallı Dersim Mebusu Diyab Ağa, ilk Meclis’te renkli kişilerdendir.
19) İlk Meclis'te sarıklı hocalar, Şer'iyye Vekili Bursa Mebusu Fethi Efendi; Antalya Mebusu Rasih Hoca, Eskişehir Mebusu Abdullah Azmi; Isparta Mebusu Hafız İbrahim; Kırşehir Mebusu Müfit Hoca; Karahisar Mebusu Ali Süruri; Konya Mebusu Mehmet Vehbi ve Musa Kâzım; Batum Mebusu Ahmet Nuri Efendi, bunlardan bazıları.
Bakar mısınız, bu mecliste din, dil, mezhep, etnik ayrımı yapılmadan,7 düvel’in işgalinden kurtarmak için nasıl birlik, beraberlik, güç birliği yapmışlardır. Birde bu günün Türkiye Büyük Millet Meclisine bakın, küfürler, hakaretler ve tehditler.
KAYNAKLAR:
1-Atatürk'ün Yazdığı Yurttaşlık Bilgileri, Bülent Tanör Kurtuluş (Türkiye 1918–1923)
2-Ali Fuat Cebesoy, Sınıf Arkadaşım Atatürk I-II Atatürk’ün Yazdığı Tarih: Söylev
3-Reşit Ülker, Atatürk’ün Bursa Nutku
